Күннің рентгендік сәулелену сигналдарын талдауда рекуренттік диаграмма әдісін қолдану
Ключевые слова:
X-ray radiation, nonlinear analysis, recurrent diagram, topology, texture, measure of recurrenceАннотация
Жұмыста Күннің рентгендік сәулелену сигналы үшін диссипативті динамикалық жүйенің іргелі қасиетіне негізделген - рекуренттілік негізіндегі уақыттық қатарларды талдау әдісі көрсетілген. жұмыста Күннің рентгендік сәулелену сигналы үшін диссипативті динамикалық жүйенің іргелі қасиетіне негізделген - рекуренттілік негізіндегі уақыттық қатарларды талдау әдісі көрсетілген. Рекуренттік диаграмма әдісі жүйенің даму сипатына жауап беретін, негізгі құрылым қатарын анықтауға мүмкіндік беретін графикалық құрал болып табылады.
Зерттеу объектісі GEOS-15 ғарыштық аппаратымен тіркелген күннің рентгендік сәулелену мәліметтері болып табылды.
Зерттеу нәтижесінде рекуренттік диаграмма әдісі тұрақты және бірқалыпты емес уақыт қатарындағы өзгерісті (периодтылықты) анықтайды және ерекшелікті дәл табады. Рекуренттік диаграмма бойынша жұмсақ рентгендік сәулелену қатты рентгендік сәулеленуге қарағанда Күнде болып жатқан процесстер жайлы көп ақпарат береді. 2017 жылы рентгендік сәулелену мәні өткен жылдармен салыстырғанда азаятыны көрсетілді. Рекуренттілік өлшем диаграммасын талдау өткен жылдармен салыстырғанда 2017 жылы рекуренттілік өлшемі мәндерінде күрт өзгерістер байқалмайтынын анықтады. Бұл уақыт аралығында қуатты жарылғыш процесстер байқалмады. Сигналдардың тұрғызылған рекуренттік диаграммасынан рентгендік сәулеленудің әркелкі уақыттық қатарындағы стационарлы емес ерекшеліктері мен периодтылығы анықталған
Библиографические ссылки
2 Manuca R., Savit R. Physica D 99 (2–3), 134–161, (1996).
3 Zbilut J.P., Webber Jr., C.L. Phys. Lett. A, (246), 122-128, (1998).
4 Iwanski J.S., Bradley E. Chaos 8 (4), 861–871, (1998).
5 Schreiber, T., Phys. Reports, 308, 1_64, (1999).
6 Webber Jr.C.L. Recurr. Quantification Analysis, 2003. http://homepages.luc.edu/ ~cwebber
7 Ponyavin, D. I., Zolotova, N. V., Proceedings of the 5th International conference «Problems of Geocosmos», (St. Petersburg, 2004), 259_262.
8 Ponyavin, D. I., Zolotova, N. V., Proceedings IAU Symposium, 2004, 223, 141-142.
9 March T.K., Chapman S.C., Physica D 200, 171-184. (2005).
10 Zolotova H. V., Ponyavin D. I. Voprosy geofiziki, 38 (438), 203-231, (2005). (in russ)
11 Marwan, N., Kurths, J., Phys. Lett. A 336, 349-357, (2005).
12 Kiselev V.B. Nauchno-tekhnicheskiy vestnik SPbGU ITMO 29. 118-127, (2006). (in russ)
13 Marwan N., Romano M. C., Thiel M., Kurths J., Physics Reports, 438(5-6), 237-329. (2007).
14 Bykova V. Journal of Siberian Federal University. Mathematics & Physics 1(3), 236-246, (2008). (in russ)
15 Ismailov B., The third International conference «Problems of cybernetics and informatics» (September 6-8, Baku, 2010 Vol. III), p. 221-224.
16 Kulkarni A., Marwan N., Parrott L., Proulx R., Webber Jr. C. L. International Journal of Bifurcation and Chaos 21(4), 997-1001, (2011).
17 Belozerov V.Ye., Zaytsev V.G. Sistemnyye tekhnologii 3 (92), 42-49. (2014).
18 Kirichenko L., Baranovskiy A., Kobitskaya YU., International Journal “Information Content and Processing” 3 (1), 16-37. (2016). (in russ)
19 Alimgazinova N.Sh., Naurzbaeva A.Zh., Manapbaeva A.B., Tleubaeva I.S. Bulletin of KazNU, physical series 3 (58), 112-119, (2016). (in russ)
20 https://www.ngdc.noaa.gov/stp/satellite/goes/
