Термоядролық реакторлар бланкеттерінің материалдарынан газ бөлуді зерттеу бойынша әдістемелік эксперименттер
DOI:
https://doi.org/10.26577/RCPh.2021.v76.i1.07Кілттік сөздер:
бланкет, термоядролық реактор, литий керамикасы, тритий, гелийАннотация
Жұмыс термоядролық реакторлар бланкеттерінің тритийгенерациялайтын материалдарымен сәулелендіру эксперименттерін жүргізу әдістемесін пысықтаумен байланысты проблемаға арналған. Эксперименттер ВВР-К реакторында (Алматы, Қазақстан) орналасқан литий керамикасынан тритийді бөлуді зерттеу үшін әзірленген қондырғыда жүргізілді. Реакторлық эксперименттерде литий керамикасының үлгілері орналастырылған арнайы сәулелендіретін ампулалық құрылғы жасалды. Сәулелендіру құрылғысының жалпы ұзындығы шамамен 5 м құрайтындығына байланысты және сәулелендіру кезінде үлгілер қысымды бақылау техникалық мүмкін емес құрылғының төменгі бөлігінде орнатылады, реактордан тыс әдістемелік эксперименттер жүргізілді, оның барысында зерттелетін үлгілер аймағынан қондырғыға газдардың ағынын масс-спектрометр саласында тіркелетін парциалды қысымдармен байланыстыратын калибрлеу коэффициенттері анықталды. Нейтрондық-физикалық, термофизикалық және вакуумдық есептеулердің нәтижелері ампуланың дамыған конструкциясымен сәулеленуді 773-1473 К температурада жүргізуге болатындығын және әзірленген қондырғы 10-11 моль/с-тан жоғары зерттелген үлгілерде тритий мен гелийдің жұмыс істеу деңгейінде жүйеде газ ағынын тіркей алатындығын көрсетті.
Түйін сөздер: бланкет, термоядролық реактор, литий керамикасы, тритий, гелий
Библиографиялық сілтемелер
2 T.V. Kulsartov, Abstract of the thesis. Candidate of Physical and Mathematical Sciences. (Almaty, 2010) 25 p. (In Russ).
3 I.L. Tazhibayeva, et al., Fusion Engineering and Design 146, A, 402-405 (2019).
4 T. Kulsartov, et al., Fusion Engineering and Design 124, 324-327 (2017).
5 T. Kulsartov, et al., Fusion Engineering and Design 146, 1317-1320 (2019).
6 T. Tanabe, (Ed.). Tritium: Fuel of Fusion Reactors (2017). https://doi.org:10.1007/978-4-431-56460-7.
7 M. Zmitko, et al., Fusion Engineering and Design 136, 1376-1385 (2018).
8 Guangming Zhou, Francisco Hernández, Lorenzo V. Boccaccini, Hongli Chen and Minyou Ye, International Journal of Hydrogen Energy 41, 17, 7053-7058 (2016).
9 Guangming Zhou, Francisco Hernández, Lorenzo V. Boccaccini, Hongli Chen and Minyou Ye, International Journal of Hydrogen Energy 41, 17, 7047-7052 (2016).
10 Qiang Qi, Jing Wang, Maoqiao Xiang, Yingchun Zhang, Shouxi Gu and Guang-Nan Luo, International Journal of Hydrogen Energy 43, 27, 12295-12301 (2018).
11 Youwen Zhai, et al., Journal of the European Ceramic Society 40, 4, 1602-1612 (2020).
12 Shouxi Gu, et al., Ceramics International 46, 1, 1195-1202 (2020).
13 Qilai Zhou, et al., Journal of Nuclear Materials 522, 286-293 (2019).
14 Marek Rubel, Journal of Fusion Energy 38, 3-4, 315-329 (2019).
15 Shouxi Gu, et al., International Journal of Hydrogen Energy 44, 60, 32151-32157 (2019).
16 A.A. Shaimerdenov, Sh.Kh. Gizatulin, D.A. Nakipov, Ye.A. Kenzhin, Ye.V. Chikhray, Zh.A. Zaurbekova, A.U. Tolenova, E.A. Nesterov and G. Kizane, Bulletin of the NNC RK 1, 104-111 (2020). (In Russ).
17 Shaimerdenov, A. et al., Fusion Science and Technology 76, 3, 304-313 (2020).
18 COMSOL Multiphysics® www.comsol.com. COMSOL AB, Stockholm, Sweden.
19 MCNP - A General Monte Carlo N-Particle Transport Code, Version 5. - Los Alamos National Laboratory, LA-UR-03-1987, 2008.
20 X-5 Monte Carlo Team, MCNP - A General Monte Carlo N-Particle Transport Code, Version 5 - Volume II: User's Guide, Los Alamos National Laboratory report LA-CP-03-0245 (April 2003, revised 2/1 / 2008).
21 M.B. Chadwick, M. Herman, P. Obložinský, M.E. Dunn and Y. Danon, Nucl. Data Sheets 112, 2887 (2011).
22 Ye.V. Chikhray, S.K. Askerbekov, A.A. Shaimerdenov, Sh.Kh. Gizatulin, A.M. Akhanov, Ye.A. Kenzhin and E.B. Kabulbek, Bulletin of the NNC RK 1, 77, 52-59 (2019). (In Russ).
