Wolfram Mathematica бағдарламасында Кеплер есебін сандық модельдеуі

Авторлар

DOI:

https://doi.org/10.26577/RCPh202594310
        38 39

Кілттік сөздер:

физиканы оқытудың әдістері, гравитация, Күн жүйесі, Кеплер есебі, Кеплер заңдары

Аннотация

Бұл жұмыста біз классикалық Кеплер есебін қарастырып, оның іргелі ерекшеліктерін, салдарын және аспан механикасы мен астрофизикадағы кең қолданылуын атап өтеміз. Ньютонның бүкіләлемдік тартылыс заңы негізінде денелердің қозғалысын сипаттайтын Кеплер есебі классикалық механиканың негіздерінің бірі болып қала береді және қазіргі ғарыш ғылымында маңызды рөл атқарады. Педагогикалық және иллюстрациялық мақсаттарда біз Күн жүйесіндегі планеталардың әртүрлі қозғалыс траекторияларын бейнелеу үшін Wolfram Mathematica бағдарламасын қолданамыз. Мұндай есептеу тәсілі теория мен сандық модельдеудің байланысын ашып көрсетіп, студенттер мен зерттеушілерге орбиталық динамиканы зерделеудің көрнекі құралын ұсынады. Кеплер есебі тұжырымдалып, сандық түрде шешіледі және бастапқы шарттардың - мысалы, сынақ денелердің орны мен жылдамдығын өзгерту - әртүрлі траекторияларға әкелетінін көрсетеміз. Көрнекті мысал ретінде Жердің және жасанды серіктердің Күннің гравитациялық өрісіндегі қозғалысы қарастырылады. Бұл модельдер ғарыштық миссияларды жобалау мен орбиталарды болжаудағы практикалық маңыздылығын дәлелдейді. Сонымен қатар эллипстік орбиталар егжей-тегжейлі талданып, орбиталық импульс моментінің және толық механикалық энергияның сақталуы сандық түрде расталады. Кеплердің үш заңы да сандық модельдеу аясында тексеріліп, олардың Ньютонның тартылыс теориясынан шығатын траекториялармен сәйкестігі көрсетіледі. Алынған нәтижелер білім берудің әртүрлі деңгейлерінде қолданылуы мүмкін. Олар физика мен астрономияны тереңдетіп оқытатын мектеп бағдарламалары үшін де, сондай-ақ университеттердің физика, астрономия, математика және инженерлік пәндер бойынша курстары мен зертханалық сабақтары үшін де пайдалы. Педагогикалық маңызынан бөлек, ұсынылған әдістеме ғылыми-зерттеу қызметін бастаудың қарапайым, бірақ тиімді құралы бола алады. Жалпы, бұл зерттеу классикалық теорияны, есептеу әдістерін және қазіргі заманғы ғарыш ғылымындағы қолданбаларды біріктіреді.

Авторлардың биографиясы

М. Жұмағалиев, Кинг колледжі, Аликанте Британ мектебі, Аликанте, Испания

King’s College студенті, British School of Alicante, Аликанте, Испания, e-mail: miraszhumagaliyev@gmail.com

Қ. Бошқаев, Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы, Қазақстан

хат-хабарларға жауапты автор, PhD, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің Теориялық және ядролық физика кафедрасының профессоры, Алматы, Қазақстан, e-mail: kuantay@mail.ru

A. Уразалина, Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы, Қазақстан

PhD, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің Теориялық және ядролық физика кафедрасының доценті, Алматы, Қазақстан, e-mail: y.a.a.707@mail.ru

Жүктелулер

Как цитировать

Жұмағалиев M. ., Бошқаев K. ., & Уразалина A. . (2024). Wolfram Mathematica бағдарламасында Кеплер есебін сандық модельдеуі. ҚазҰУ Хабаршысы. Физика сериясы, 94(3). https://doi.org/10.26577/RCPh202594310

Шығарылым

Бөлім

Методика преподавания физики в высшей школе