Периодты скаляр өріс функциясы бар k-essence моделіндегі баяу сырғу инфляциясы
DOI:
https://doi.org/10.26577/RCPh.2022.v81.i2.03Кілттік сөздер:
скалярлы өріс, масштабты фактор, космологиялық шешімдер, Ғаламның кеңеюі, күңгірт энергия, е-фолдингАннотация
Бұл жұмыста периодты космологиялық модель қарастырылды. Бұрын ғаламның кеңеюі уақыт өте баяулайды деп болжанған болатын. Бұл теоретиктер Әлем массасының негізгі бөлігін – көрінетін және көрінбейтін (қараңғы материя) материя құрайды деген болжамнан шықты. Кеңеюдің үдеуін көрсететін жаңа бақылаулар негізінде Әлемде теріс қысымы бар (күй теңдеуі) бұрын белгісіз энергия бар екені анықталды. Олар оны «күңгірт энергия» деп атады. Бұл жұмыста скалярлық космологиялық модель қарастырылды. Лагранжиан қорытылып шығарылып, қозғалыс теңдеулер жүйесі алынды. Модельді зерттеу үшін периодтық функция түріндегі скаляр өріс таңдалды. Хаббл параметрі, Ғалам радиусының мағынасына ие және экспоненциалды тәуелділікке ие скаляр өрісінің периодтық функциясы жағдайында масштабты фактор, күңгірт энергияның тығыздығы мен қысымы және скаляр өрістің потенциалы есептелді, ал олардың 0-ден 2p аралығында уақытқа тәуелділік графиктері салынды. Инфляциялық модельді зерттеу үшін дәрежелік потенциал енгізілді. Одан е-фолдинг арқылы баяу сырғу параметрлері шығарылды және осы модель үшін спектрлік индекстер графигі тұрғызылды. Алынған нәтижелер Планк бақылау деректерімен сәйкес келеді және зерттеліп отырған модельдің бұрын ұсынылған деректермен сәйкестігі расталды.
Библиографиялық сілтемелер
2 Y.F. Cai, et al., Rep. Prog. Phys., 79, 106901 (2016).
3 O. Razina, et al., Int.J.Mod.Phys. D, 28(10), 1950126 (2019).
4 Nisha Godani, C. Gauranga Samanta, Int.J.Mod.Phys. D, 18(09), 2150134 (2021).
5 K. Esmakhanova, et al., Int.J.Mod.Phys. D, 20(12), 2419-2446 (2011).
6 H.Wei, X.-J.Guo, L.F.Wang, Phys. Letters B, 707(2), 298-304 (2012).
7 S.Capozziello, et al.,General Relativity and Gravitation, 44, 1881–1891 (2012).
8 Vinod Kumar Bhardwaj, Anirudh Pradhan, New Astronomy. 91, 101675 (2022).
9 M.A. Cid, S.del Campo, R. Herrera, JCAP, 2007, 005 (2007).
10 E. Gudekli, et al., Astrophys. Space Sci, 357, 45 (2015).
11 A.H. Guth, Phys. Rev. D, 23, 347-356 (1983).
12 A.Linde. Phys. Letters B, 129, 177-181 (1983).
13 Nur Jaman, K. Myrzakulov, Phys. Rev. D, 99, 103523 (2019).
14 A. Berera, Nuclear Physics B, 4, 666-714 (2000).
15 Sh. Myrzakul, R. Myrzakulov, L. Sebastiani, Int.J.Mod.Phys. D, 25 (04), 1650041 (2016).
16 S. Bartrum, et al., Phys. Letters B. 732, 116-121 (2014).
17 B. Modak, S. Kamilya, Int.J.Mod.Phys. A, 13, 3915 (1998).
18 T.S. Almeida, M.L. Pucheu, C. Romero, Phys. Rev. D. 89, 64047 (2014).
19 S.A. Myrzakulova, et al., Bulletin of L.N. Gumilyov Eurasian National University. Physics. Astronomy Series, 137(4), 15-23 (2021). (In Russ).
20 M. Gamonal, GR-QC, 31, 100768 (2021).
