Радиобақылаулар деректері бойынша метеорлардың ұшып өту жиілігінің тәуліктік таралуы
DOI:
https://doi.org/10.26577/RCPh.2023.v84.i1.05Кілттік сөздер:
метеор, метеор ағыны, метеорлық белсенділік, деректерді талдау, тәуліктік бөлу, радио бақылауАннотация
Бұл жұмыста метеорологиялық денелер аралығының тәуліктік таралуын радио бақылау әдісімен зерттеу мәселесі қарастырылған. Таңдалған тіркеу әдісінің классикалық оптикалық және фотографиялық бақылау әдістеріне қарағанда артықшылықтары қарастырылады. Манаш Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан Университеті жанындағы астрофизикалық зерттеулер орталығы базасында іске асырылған тіркеу қондырғысын қолдана отырып, деректердің көлемді қатары алынды. Метеорлық құбылыстар туралы алынған деректерді өңдеу, талдау және жүйелеу жүргізілді. Алынған бақылау деректеріне сүйене отырып, Манаш Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан Университеті жанындағы астрофизикалық зерттеулер орталығының базасында Multi VirAnalyzer бағдарламасының, яғни Date Recorder қосымша-бағдарлама көмегімен метеориттердің ұшу жиілігінің тәуліктік таралуы есептелді. Сондай-ақ, Microsoft Excel бағдарламалық қосымшасының көмегімен метеориттердің ұшу жиілігін күнделіктік таралуы диаграммалары жасалды. Метеорлар аралығының тәуліктік таралуының алынған диаграммаларын талдау барысында метеорлық белсенділіктің ең жоғары және орташа тәуліктік құндылықтары анықталды. Күнделікті үлестіруге сүйене отырып, белгілі бір айларда метеорлардың ұшу жиілігінің диаграммалары жасалды және оның барысында Персеидтер мен Леонидтердің метеорлық ағындары белсенді болатыны байқалды. Ұқсас зерттеу бағытындағы басқа зертханалардың зерттеу нәтижелерімен нақты корреляция көрсетілген.
Библиографиялық сілтемелер
2 T.I. Morozova, and S.I. Popel’ Plasma Physics., 46 (11), 993-1006 (2020). (in Russ).
3 S. Shalimov and A. Kozlovsky Plasma Physics, 45, (10), 922-926 (2019). (in Russ).
4 W.J. Baggaley, Moiu Not. Roy. Astrmiu Soc, 159, 203-217 (1972).
5 S.I. Musatenko, Yu.S. Musatenko, E.V. Kurochka, A.V. Lastochkin, V.Ya. Cholij, O.I. Maksimenko, and A.S. Slipchenko, Geomagnetism and Aeronomy, 46 (2), 173-182 (2006).
6 A.V. Sidorov, and A.O. Orekhov, Actual problems of the humanities and natural sciences, 1-5 (2013). (in Russ).
7 S.V. Voronin, V.I. Doroshenko, and Yu.G. Ksenofontov, Proceedings of educational institutions of communication, 5, 13-18 (2019). (in Russ).
8 I.A. Artemyev Everyday life of radar, (Moscow: Izd-vo Detgiz, 2013), 286 p. (in Russ).
9 S.A. Sartin, A.A. Solodovnik, B.M. Useinov, A.M. Zhukeshov, and A.U. Amrenova, Rec.Contr.Phys., 1 (72), 49-57 (2020). (in Russ).
10 T.R. Kaiser, Advances in Physics, 2 (8), 495-544 (1959).
11 L.A. Manning, J. Atm. Terr., Physics, 4, 219-225 (1953).
12 G.B. Belotserkovsky, Fundamentals of radar and radar devices, (Moscow, Izd-vo Soviet Radio, 1975) 332 p. (in Russ).
13 P.G. Kulikovskiy Spravochnik lyubitelya astronomii, (Moscow, Nauka, 1971), 633 s. (in Russ).
14 I.E. Antipov, Yu.A. Koval, and A.V. Saprykin Radiotekhnika, 2, 4-8 (2006). (in Russ).
15 I.V. Elizavetin, Theory of radar satellite imagery and processing of radar images (Samara: Izd-vo VSUTI, 2012) 83 p. (in Russ).
16 Frequency range and radio waves https://www.radartutorial.eu/07.waves/wa04.ru.html (in Russ).
17 A.L. Kulakov, and V.P. Stulov Astronomical Bulletin, 26 (5), 67-75 (1992). (in Russ).
18 S.A. Sartin, M.A. Varkushina, M.M. Askarova, and N.S. Terekhin, Bulletin of the North Kazakhstan University named after M. Kozybayev, 41 (4), 78-81 (2018). (in Russ).
19 P. Roggemans August 2019 report CAMS BeNeLux, 4 (5), 273-275 (2019).
20 F. Verbelen, MeteorNews, 4 (5), 296-303 (2019).
21 U. Pajer, J. Rendtel, M. Gyssens, and C. Verbeeck, Proc. of the International Meteor Conference, (Bollmannsruh, 03-06 October, 2019) p. 168-170.
22 K. Miskotte, and M. Vandeputte, MeteorNew, 5, (1), 25-30 (2021).
23 R.R. Fedorov, and O.I. Berngardt, Solnechno-zemnaya fizika, 7, (1) (2021). (in Russ).
24 F. Verbelen, MeteorNew, 6, (1), 73-81 (2021).
25 A.D. Filonenko, Solar System Research, 54, (5), 442-448 (2020). (in Russ).
