Протондардың 11B ядроймен радиациялық тұрмалу қарқымы
DOI:
https://doi.org/10.26577/RCPh.2023.v87.i4.01Кілттік сөздер:
ядролық астрофизика, жеңіл атомдық ядролар, төмен және астрофизикалық энергиялар, радиацияны түсіру, термоядролық процестер, потенциалды кластерлік модель, Юнг схемасыАннотация
11B(p,γ)12C реакциясы басқарылатын термоядролық синтез саласында және ядролық астрофизикада маңызды қызығушылық тудырады. Термоядролық реакторларда нейтронды сіңіргіш ретінде құрамында боры бар құрылымдық элементтерді қолдануға болады. Бұл реакция жұлдыздарда 11B түзетін реакциялардың бірі. 11B(p,γ)12C реакциясының жылдамдығы (бірінші ұрпақ жұлдыздарының ішкі қабаттарында болатын) қазіргі таңда жұлдыз аралық ортада және жер қыртысында байқалатын 11B және 10B мөлшері үшін үлкен маңызға ие болуы мүмкін. Сондықтан, осы жұмыста біз Юнг схемалары бойынша орбиталық күйлерді жіктеумен өзгертілген кластерлік модель шеңберінле және рұқсат етілген және тыйым салынған күйлерді ескере отырып, 1.5 МэВ дейінгі энергиялар кезінде 12С ядросының негізгі күйіне түсірудің радиациялық p11B толық қималары үшін қолда бар эксперименттік деректерді сипаттау мүмкіндігін қарастырдық. Тек р11В шашырау күйлерінен Е1 және М1 ауысуларының негізінде 12С ядросының негізгі күйіне бірінші резонансты ескере отырып, тәжірибелік астрофизикалық S - факторының шамасы мен пішінін түсіндіруге әбден болатыны көрсетілген. Бұл мақалада біз тапқан 12С ядросының негізгі күйіне p11B сәулеленуінің астрофизикалық S-факторлары әдебиеттегі эксперименттік деректермен салыстырылды. Алынған теориялық S-фактор негізінде бұл реакцияның жылдамдығы 0.01-ден 1 T9-ға дейінгі температура диапазонында есептелді. Жылдамдықтар үшін есептелген нәтижелер оларды қолданбалы термоядролық және астрофизикалық зерттеулерде қолдануды жеңілдететін қарапайым өрнекпен жуықталады.
Библиографиялық сілтемелер
S.B. Dubovichenko, Thermonuclear processes in Stars and Universe, Second English Edition, revised and expanded, (Saarbrucken, Germany, Scholar’s Press, 2015), 332 р.
S.B. Dubovichenko, Thermonuclear processes in Stars and Universe, Fourth Russian Edition, corrected and enlarged, (Saarbrucken, Germany, Lambert Academic Publishing, GmbH&Co. KG, 2019), 508 p. (in Russ.).
S.B. Dubovichenko, Radiative neutron capture. Primordial nucleosynthesis of the Universe, First English edition, (Germany. Berlin/Munich/Boston. Walter de Gruyter GmbH. 2019), 310 p.
C.A. Barnes, D.D. Clayton, and D.N. Schramm, W.A. Fowler, Essays in Nuclear Astrophysics Presented to William A. Fowler, on the occasion of his seventieth birthday, (Cambridge University Press, Cambridge, 1982), 562 p.
V.G. Neudatchin, et al, Phys.Rev. C, 45, 1512-1527 (1992).
S.B. Dubovichenko, et al, International Journal of Modern Physics E, 22 (5), 1350028 (2013).
S.B. Dubovichenko, et al, Phys.Rev. C, 105, 065806 (2022).
S.B. Dubovichenko, et al, International Journal of Modern Physics E, 32 (2), 2350008 (2023).
C. Itzykson & M. Nauenberg, Reviews of Modern Physics, 38, 95-120 1966).
S.B. Dubovichenko & A.V. Dzhazairov-Kakhramanov, International Journal of Modern Physics E, 21 (3), 1250039 (2012).
V.G. Neudatchin & Yu.F. Smirnov, Nucleon associations in light nuclei, (Nauka, Moscow, 1969), 414 p. (in Russ.).
J.H. Kelley, J.E. Purcell, C.G. Sheu, Nuclear Physics A, 968, 71–253 (2017).
J.J. He, B.L. Jia, et al., Phys.Rev.C, 93, 0558045 (2016).
https://physics.nist.gov/cgi-bin/cuu/Value?mpu|search_for=atomnuc! Fundamental Physics Constants.
http://cdfe.sinp.msu.ru/cgi-bin/gsearch_ru.cgi?z=4&a=11 Nuclear Wallet Cards
G.R. Plattner, R.D. Viollier, Nuclear Physics A, 365, 8-12 (1981).
https://physics.nist.gov/cgi-bin/cuu/Value?mpu|search_for=atomnuc! Fundamental Physics Constants.
N.K. Timofeyuk, Phy.Rev. C, 88, 044315 (2013).
R. Yarmukhamedov, K.I. Tursunmakhatov, and N. Burtebayev, International Journal of Modern Physics: Conference Series, 49, 1960016 (2019).
J.H. Kelley, R.S. Canon, et al., Phy.Rev. C, 62, 025803 (2000).
T. Huus, & R.B. Day, Phys. Rev., 91, 599-605 (1953).
R.E. Segel, S.S. Hanna, & R.G. Allas, Phys.Rev., 139, B818-B830 (1965).
R.G. Allas, S.S. Hanna, et al., Nuclear Physics, 58, 122-144 (1964).
G.R. Caughlan, & W.A. Fowler, Atomic Data and Nuclear Data Tables, 40, 283–334 (1988).
S.O. Nelson, E.A. Wulf, J.H. Kelley, & H.R. Weller, Nuclear Physics A, 679, 199-211 (2000).
