N126 тозаң көпіршігін толқын ұзындығының инфрақызыл диапазонында зерттеу
DOI:
https://doi.org/10.26577/RCPh.2024v89i2-03Кілттік сөздер:
көпіршік, инфрақызыл сәулелер, WISE, жас жұлдызды объектілер, эволюциялық кезеңАннотация
Соңғы жылдары шаң мен газдан тұратын жұлдызаралық кеңістіктегі көпіршіктерді, соның ішінде жартылай сақиналы құрылымдарды зерттеуге көп көңіл бөлінуде. Көпіршіктердің құрылымы мен эволюциясын талдау жұлдызаралық кеңістікте жұлдыздар мен планеталардың пайда болу жағдайларын түсінуге мүмкіндік береді. Шаң көпіршіктері жұлдыз түзілу аймақтарымен тығыз байланысты және эволюциялық дамудың әртүрлі кезеңдерінде жас жұлдызды объектілердің олардың қоршаған ортамен әрекеттесуін зерттеудің басты құралы болып табылады.
Бұл зерттеудің негізгі мақсаты N126 шаң көпіршігі аймағын зерттеу, жас жұлдызды объектілерді іздеу және анықтау болды. Жас жұлдызды объектілерді инфрақызыл толқын ұзындығындағы ағындары бойынша сәйкестендіру жүргізілгеніне салыстырмалы түрде көп уақыт өтпеді, ал сәйкестендіру критерийлері әлі де жетілдіру сатысында. Сондықтан, бұл зерттеудегі жас жұлдызды объектілерді анықтау критерийлері Koenig X.P. (2012), Koenig X. P. & Leisawitz D. V. (2014) және Fischer W.J. (2016), олар W1 (3,4 мкм), W2 (4,6 мкм), W3 (12 мкм) және W4 (22 мкм) жақын және орта инфрақызыл жолақтарындағы WISE бақылау деректерін талдауға негізделген. Зерттеу барысында инфрақызыл сәулелену көздерінің сенімді нөлдік емес ағындары бар 2MASS және AllWISE каталогтарындағы деректер пайдаланылды. Зерттелетін шаң көпіршігі үшін 0 класындағы (алғашқы жұлдыздар) және I класстағы жас жұлдызды объектілер анықталмады. ІІ класты 4 объект, өтпелі дискілер класының 1 объектісі және III класты 48 объект анықталды. II класты объектілерге арналған спектрлердегі энергияның таралулары құрастырылды, бұл олардың эволюциялық статусын растады. Барлық анықталған ЖЖО үшін эволюцияның сәйкес аймақтарымен табылған объектілердің орналасу орындарын көрсететін түсті диаграммалар құрастырылды. N126 шаң көпіршігінде басталған жұлдыз түзілу процесінің мүмкін белгілерін көрсететін ЖЖО-тің ғарышта таралу карталары талданды.
Библиографиялық сілтемелер
A.B. Manapbaeva, J. Esimbek, N.Sh. Alimgazinova, M.T. Kyzgarina, A.B. Atamurat, Izvestija Nacional'noj Akademii nauk Respubliki Kazahstan. Ser. Fiz-mat, 3 (337), 96-105 (2021). (in Kaz.)
A.B. Nazar, A.B. Manapbayeva, N.SH. Alimgazinova, M.T. Kyzgarina, А.М. Demessinova, Recent Contributions to Physics, 4 (83), 13-20 (2022).
A.M. Alisher, D. Aslan, K.M. Turekhanova, Recent Contributions to Physics, 3 (86), 12-20 (2023).
E. Churchwell, M.S. Povich, D. Allen, et al. The Astrophysical Journal, 649 (2), 759-778 (2006).
D. Russeil, M. Pestalozzi et al., A&A, 526, A151 (2011).
C. Watson, U. Hanspal, A. Mengistu, The Astrophysical Journal, 716(2), 1478-1492 (2010).
Yasuki Hattori, Hidehiro Kaneda, et al., Publications of the Astronomical Society of Japan, 68 (3), 37 (2016).
X.P. Koenig et al., The Astrophysical Journal, 744 (2), 130 (2011).
X.P. Koenig, D.V. Leisawitz, The Astrophysical Journal, 791 (2), 131 (2014).
C.J. Lada, Star formation: from OB associations to protostars // Symposium-International astronomical union, Cambridge University Press, 115, 1-18 (1987).
V.P. Robitaille, Astronomy & Astrophysics, 600, A11 (2017).
Allen et al., The Astrophysical Journal Supplement Series, 154(1), 367 (2004).
R.A. Gutermuth et al., The Astrophysical Journal, 673 (2), L151 (2008).
W.J. Fischer et al. The Astrophysical Journal, 827(2), 96 (2016).
https://vizier.cds.unistra.fr/viz-bin/VizieR-2
V.P. Robitaille et al., The Astrophysical Journal Supplement Series, 169(2), 328 (2007).
