Зерттеу реакторынан нейтрондар ағынын өлшеуге арналған әдіс пен жабдықты әзірлеу
DOI:
https://doi.org/10.26577/RCPh.2023.v85.i2.04Кілттік сөздер:
нейтрон ағыны, реактор, СНМ-18пропорционалды есептегішАннотация
Бұл жұмыс негізінде 3He толтырылған пропорционалды CНМ-18 есептегіштерін (санағыштарын) қолдана отырып, ондағы нейтрондар ағынын өлшеудің жаңа әдісін зерттелінді. ССР-Қ зерттеу реакторының нейтрондар ағынын автоматтандырылған өлшеу аппаратурасын әзірлеу кезінде тұтынылатын қуат, масса және өлшемдер сияқты оңтайландырудың анықтаушы критерийлері болып табылады. Ол үшін ғарыштық сәулелердің (ҒС) нейтрондық компоненті бойынша топырақ ылғалдылығы мен қар суының эквивалентін автоматтандырылған өлшеу құралдары қолданылды. Нейтрон детекторының негізгі құрылымдық элементтері құрамында сутегі бар модератор блогы, сонлайқ-ақ жылу нейтрондарының пропорционалды есептегіш түтігі нігізінде; детектордан нақты сигналды талдауға арналған күшейткіш және микроконтроллер; жоғары кернеулі қуат көзі және трансмиттер болып табылады. Детекторларды бір уақытта басқаруға арналған арнайы бағдарламалық жасақтама да жасалынды. Нейтрондар ағынын есептеу үшінсынау өлшемдері нейтрондар көзінің, нақтырақ айтқанда Pu-Be көмегімен ядролық физика институты базасында ССР-Қ зерттеу реактор қондырғысында орындалды, қарқындылығы 1,8*106 н/с. Персоналдың қауіпсіздігі және детекторға жүктемені азайту мақсатында нейтрондардың қарқындылығын төмендету үшін нейтрон көзі борланған полиэтилен коллиматорының ішіне, және нейтрондар ағыны бағытын есептеу үшін белсенді аймақ маңына жақын орналастырылды.
Библиографиялық сілтемелер
2 B. Boyer & M. Schanfein, In Nuclear Safeguards, Security, and Nonproliferation, edited by James, E.D. (Elsevier, Oxford, UK, 2008).
3 G. Anzelon, Antineutrino reactor monitoring in the context of IAEA safeguards, In Workshop on Applied Antineutrino Physics (AAP 2018), (Livermore, CA, USA, 2018).
4 IAEA Department of Safeguards. Long-Term R&D Plan, 2012–2023, STR-375, IAEA, Vienna, Austria, (2013).
5 A. Shaimerdenov et al., Physics of Atomic Nuclei, 81(10) (2018).
6 B.M. van der Ende et al., Nature Communications 10, 1959 (2019).
7 Th. Blaich et al., Nuclear Instruments and Methods in Physics Research A, 314, 136-154 (1992).
8 A. Kozlov, D. Chernyak A large area detector for thermal neutron flux measurements at the KamLAND site, Nuclear Inst. and Methods in Physics Research, A. 903 (2018).
9 V.E. Aleinikov et al., Characteristics of gas-discharge counters of slow neutrons when operating in fields with a high level of gamma background, Preprint JINR, Dubna, P16, 97-158 (1997).
10 N.O. Saduyev et al., Acta Physica Polonica B51, 3, 887-892 (2020).
11 V.V. Oskomov et al., News NAS RK, Phys. Math. 294, 69-73 (2014) (in Russ).
12 V.V. Oskomov et al., J. Phys.: Conf. Ser. 936, 012047 (2017).
13 V.V. Oskomov et al., Investigation of soil moisture, snow water equivalent and glacier ablation using neutrons and cosmic ray muons, Research Report No. 0115RK01025, (2017).
14 N.O. Saduyev et al., Patent for utility model, («National Nanotechnology Laboratory Of Open Type » Subsidiary State Enterprise on the Right of Economic Management of «Al-Farabi Kazakh National University» Republican State Enterprise on the Right of Economic Management of the Ministry of Education and Science of the Republic of Kazakhstan), No 5797, (2021).
