W40 HII аймақтың физикалық параметрлерін H110a рекомбинациялық радиосызығын бақылау арқылы анықтау
DOI:
https://doi.org/10.26577/RCPh.2023.v86.i3.01Кілттік сөздер:
рекомбинациялық радиосызығы, HII аймағы, жұлдызқалыптасу, W40 аймағыАннотация
HII аймақтары – жақын маңдағы ыстық жұлдыздардың қарқынды ультракүлгін сәулеленуімен иондалған жұлдызаралық газдың иондалған аймақтары. HII аймағын зерттеу үшін радиорекомбинациялық сызықтар негізгі құралдардың бірі болып табылады, атап айтқанда, HII таралу сутегі сызықтарынан алынады және жұлдыз аралық ортаның негізгі физикалық жағдайлары анықталады. Бұл зерттеу Aquila молекулалық бұлтындағы ең белсенді жұлдыз түзетін аймақтардың бірі болып табылатын W40 HII аймағы бағытында H110a рекомбинациялық эмиссия сызығын талдау негізінде жүргізілді. Бұл зерттеуді жүргізу үшін біз 2015 жылдың ақпан айында Қытайдың Шыңжаң Астрономиялық Ғылым академиясының 26 м Нань-Шань радиотелескопында алынған Aquila молекулалық бұлтындағы H110a радиорекомбинация сызығының мұрағаттық бақылау деректерін қолдандық.
Зерттеу барысында W40 HII аймағы бағытында H110a интегралды сәулелену қарқындылығының картасы және сәйкес спектрлер құрастырылды. Зерттеу нәтижесінде HII аймағының электрон тығыздығы мен температурасы, эмиссия өлшемі, оптикалық қалыңдық, Лайман континуум ағыны, қозу параметрі, Стремгрен сферасының радиусы және сфера ішіндегі иондалған сутегінің массасы анықталды. Эмиссиялық өлшемнің және оптикалық қалыңдықтың мәндері H110a рекомбинациялық радио сызығы оптикалық тұрғыдан жұқа және электрон температурасы жоғары өте тығыз аймақты (<6462 AU) қадағалайтынын көрсетеді. Лиман континуумындағы фотондар саны HII аймағында орналасқан нөлдік жастағы негізгі тізбекті жұлдызға тең массивті O9,5 жұлдызының бар екенін көрсетеді. Физикалық параметрлердің алынған мәндері зерттелетін иондалған сутегі аймағы ультра жинақы аймақ екенін көрсетеді. Бұл зерттеудің нәтижелері HII аймақтарының табиғаты мен эволюциясын, сондай-ақ олардың жұлдыздардың пайда болу процестеріндегі кеңірек контексттегі рөлін зерттеуге бағытталған одан әрі зерттеулердің негізін қалады.
Библиографиялық сілтемелер
2 L.D. Anderson, T.M. Bania, J.M. Jackson, Astrophys. J., Suppl. Ser., 181 (1), 255-271 (2009).
3 Y.G. Tsamis, M.J. Barlow, X-W. Liu, MNRAS, 338 (3), 687–710 (2003).
4 C.-P. Zhang, J.-J. Wang, J.-L. Xu, F. Wyrowski, & K.M. Menten, Astrophys. J., 784, 107 (2014).
5 C.-P. Zhang, J.-H. Yuan, J.-L. Xu, Res. Astron. Astrophys., 17 (6), 57 (2017).
6 M. Fich and L.Blitz, Astrophys. J., 279, 125-135 (1984).
7 T.R. Smith, R.C. Kennicutt Publications of the astronomical society of the pacific, 101, 649-652 (1989).
8 R.Y. Shuping, T.P. Snow, R. Crutcher, B.L. Lutz, Astrophys. J., 520, 149 (1999).
9 J.P. Vallee, Astronomy and astrophysics, 178, 237-241 (1987).
10 K. Dobashi, H. Uehara, R. Kandori, Publications of the astronomical society of Japan, 57 (1), S386 (2005).
11 K. Dobashi, Publications of the astronomical society of Japan, 63, S362. (2011).
12 M.A. Kuhn, K.V. Getman, Astrophys. J., 725 (2), 2485–2506 (2010).
13 S.A. Rodney, B. Reipurth, The W40 Cloud Complex, Handbook of Star Forming Regions, Volume II, (The Southern Sky ASP Monograph Publications, 5, 2008), p.43.
14 G.N. Ortiz-León, Astrophys. J., 837 (2), 143 (2017).
15 https://vizier.cds.unistra.fr
16 J. Sun, R.A. Gutermuth, H. Wang, MNRAS, 516 (4), 5244-5257 (2022).
17 S.S. Shenoy, R. Shuping, W.D. Vacca, American Astronomical Society Meeting Abstracts, 24, 349 (2013).
18 T. Komesh, J. Esimbek, Astrophys. J., 874 (2), 1-10. (2019).
19 T. Komesh, A.B. Manapbaeva, J. Esimbek, Rec.Contr.Phys., 374, 19-28 (2020) (in Russ).
20 A.B. Manapbaeva, J. Esimbek, N.Sh. Alimgazinova, M.T. Kyzgarina, A.B. Atamurat, QR UGA Habarlary, Fizika-matematika serijasy, 3, 96–105 (2021). (in Kaz).
21 Y. Lin, F. Wyrowski, H.B. Liu, Astronomy & Astrophysics, 658, A128, 46 (2022).
22 E. Habjan, Ch. Faesi, Bulletin of the American Astronomical Society, 55 (2), 9 (2023).
23 R.L. Sorochenko, М.А. Gordon, Radio recombination lines. Physics and astronomy, (Moscow: Fizmatlit., 2003), 392 p. (in Russ).
24 A.Zh. Omar, A.B. Manapbayeva, QR UGA Habarlary. Fizika-matematika serijasy, 345, (1), 180-191 (2023).
25 T.A. Arenas, G.M. Bolivar, Revista Mexicana de Astronomía y Astrofísica, 51, 241-246 (2015).
